هزینه یابی کیفیت در پروژه ها

هزینه‌یابی کیفیت در پروژه‌ها

با پیشرفت روش‌های مدیریتی و نیز افزایش رقابت در بازار، سیستم‌های حسابداری قیمت تمام شده و هزینه‌یابی استاندارد، پاسخگوی نیازهای روز برای سنجش و کنترل هزینه‌های فرایندهای ساخت و تولید نیستند. بنابراین، برای کنترل بهتر و دقیق‌تر هزینه‌ها به روش‌های بهتری نیاز است. در این زمینه روش‌هایی مانند هزینه‌یابی مبتنی‌بر فعالیت، مطرح شده‌اند. هزینه‌یابی کیفیت نوعی روش هزینه‌یابی مبتنی‌بر فرایند است که در آن هزینه‌های فعالیت‌ها با دیدگاه میزان تأثیر آنها بر کیفیت، دسته‌بندی و مقایسه می‌شوند. حسابداری کیفیت، امکان کنترل بهتر هزینه‌ها را فراهم کرده و با ارائه اطلاعات تفصیلی در رابطه با انجام عملیات پیشگیرانه از بدی کیفیت و نتایج حاصل از آن در کیفیت خروجی‌ها، امکان تصمیم‌سازی راهبردی را برای مدیران فراهم می‌کند. مدیریت پروژه زمینه‌ای است که در آن به دلیل ریسک بالا و ماهیت احتمالی فعالیت‌ها و نتایج خروجی آنها، نیاز به روش‌های دقیق‌تر و نوین احساس می‌شود. در این مقاله ابتدا به معرفی زمینه هزینه‌یابی کیفیت پرداخته می‌شود سپس با تعریف ساختاری عمومی برای فعالیت‌های پروژه‌ها، هزینه‌های مربوط به سرمایه‌گذاری برای تضمین کیفیت، هزینه‌های پیشگیرانه و همچنین هزینه‌های مربوط به عدم تأمین کیفیت در هر مجموعه فعالیت، شناسایی می‌شود. در نهایت با دسته‌بندی این هزینه‌ها ساختار کلی هزینه‌های کیفیت در پروژه‌ها معرفی می‌شود. در ادامه روش ترازنامه هزینه‌های کیفیت، تدوین و معرفی شده است. هزینه‌یابی کیفیت روش هزینه‌یابی مبتنی‌بر فرایند است که به لحاظ مفهومی به دنبال سنجش و ایجاد تعادل بین هزینه‌های پیشگیرانه و هزینه‌های تضمین کیفیت در برابر هزینه‌های بدی کیفیت و ضایعات و نارضایتی مشتری است. در این روش که در دل سیستم حسابداری مالی و صنعتی ایجاد می‌شود هزینه انجام فعالیت‌ها با دیدگاه میزان تأثیر آنها بر کیفیت، دسته‌بندی و مقایسه می‌شوند. دکتر دمینگ، معتقد است که کیفیت به هزینه‌های پایین‌تر منجر می‌شود (در مقابل کیفیت گران است). در واقع این گفته بر عدم توجه صرف به فعالیت‌های پیشگیرانه، داشتن نگرش جامع به هزینه فعالیت‌ها و نتایج حاصل از انجام آنها تأکید می‌کند. حسابداری کیفیت با تعیین اینکه ما چقدر برای دستیابی به کیفیت هزینه می‌کنیم و در مقابل چقدر هزینه‌های بدی کیفیت داریم، امکان کنترل بهتر هزینه‌ها را فراهم می‌کند. همچنین با ارائه اطلاعات تفصیلی در رابطه با انجام عملیات پیشگیرانه بدی کیفیت و نتایج حاصل از آن در کیفیت خروجی‌ها، امکان تصمیم‌سازی راهبردی را برای مدیران فراهم می‌کند. با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از هزینه‌های سازمان در قالب هزینه‌های کیفیت سازمانی دسته‌بندی می‌شوند، استفاده از روش‌های هزینه‌یابی کیفیت، امکان کنترل دقیق اغلب هزینه‌های محسوس و حتی غیرمحسوس هزینه‌ها را فراهم می‌کند. پروژه‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند و درصد قابل توجهی از هزینه‌های مازاد و قابل صرفه‌جویی کیفیت را نسبت به دیگر انواع تولیدی و... شامل می‌شوند. بنابراین لزوم تحلیل و بررسی کارشناسی در این زمینه، نمایان می‌شود. ● ساختار هزینه‌های کیفیت هزینه‌های کیفیت شامل کلیه مخارجی هستند که تمامی عوامل اعم از تولیدکننده، مصرف‌کننده و یا جامعه را از بابت کیفیت محصول یا خدمات متحمل می‌شوند. هزینه‌های مرتبط با کیفیت عبارتند از: مخارج مربوط به پیشگیری از بروز عیب، هزینه‌های به‌کارگیری یا عملیات، فعالیت‌های ارزیابی کیفیت و خسارات ناشی از شکست‌های درونی و بیرونی. در مورد دسته‌بندی هزینه‌های کیفیت در پروژه نظرات گوناگونی وجود دارد رایج‌ترین این دسته‌بندی‌ها به قرار زیر است: الف) هزینه‌های طرح‌ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت: این دسته شامل کلیه هزینه‌هایی است که برای ایجاد سیستم، فرهنگ و مدیریت کیفیت برای پیشگیری از وقوع عیب در محصولات و خدمات نهایی، صرف می‌شود. هزینه‌های طراحی سیستم کیفیت، هزینه‌های آموزش و هزینه‌های گزارش‌گیری در این گروه، دسته‌بندی می‌شوند. ب) هزینه‌های ارزیابی کیفیت: شامل کلیه هزینه‌های کنترلی از قبیل بازرسی و آزمون مواد ورودی به خط، مواد حین تولید و محصولات نهایی، ارزیابی و ممیزی سیستم کیفیت و ارزیابی پیمانکاران است. فعالیت‌های ارزیابی برای محصول اطمینان از اجرای طرح‌های مشخص شده در بخش طرح‌ریزی، انجام می‌شوند. پ ) هزینه‌های شکست درون سازمانی: هزینه‌های شکست، در واقع هزینه‌های نرسیدن به کیفیت در فرایندهای پیشگیرانه است. این هزینه‌ها ۲ دسته و شامل هزینه‌هایی است که در داخل سازمان ایجاد می‌شوند. برخی از این هزینه عبارتند از: هزینه‌های ضایعات و دورریز، هزینه‌های اصلاح مواد و قطعات فاقد کیفیت، هزینه‌های فروش مصول با قیمت کمتر، هزینه‌های متروک شدن اقلام انبار شده، هزینه‌های تورم نیروی کار، کنترل و ارزیابی کیفیت و هزینه‌های مشابه که در داخل سازمان به صورت مستقیم پرداخته می‌شوند. ت) هزینه‌های شکست برون سازمانی: هزینه‌های شکست برونی شامل آن دسته از هزینه‌هایی است که پس از خروج محصول از شرکت به دلیل برآورده نشدن احتیاجات مشتریان به شرکت وارد می‌شود. برخی از این هزینه‌ها عبارتند از: هزینه‌های قطعات و مواد گارانتی یا ضمانت کیفیت کالا، هزینه‌های بازگرداندن محصول، هزینه‌های تعمیر محصول در دست مشتریان، هزینه‌های از دست دادن مشتریان. ● ساختار فعالیت‌ها در پروژه‌ها پیش از تعریف هزینه‌های کیفیت به تعریف چکیده‌ای در رابطه با پروژه و فعالیت‌های پروژه‌ها می‌پردازیم. پروژه، مجموعه‌ای از فعالیت‌های به هم وابسته برای تأمین یک هدف است و از ۳ ویژگی زیر پیروی می‌کند: ۱) منحصر به‌فرد بودن (تأثیر محیط، شرایط، نوع کارایی پروژه) ۲) حجم بالای فعالیت‌ها ۳) تکراری نبودن پروژه به صورت تولید انبوه هر پروژه دارای ساختاری منحصر به‌فرد شکست کار (WBS) است که به دلیل تأثیر عوام محیطی حتی برای پروژه‌های مشابه نیز یکسان نخواهد بود، اما در مجموعه فعالیت‌های پروژه‌ها می‌توان به نوعی توافق دست یافت. برای آنکه در مورد هزینه‌های پروژه بحث کنیم ساختاری کلی از فعالیت‌های پروژه معرفی می‌شوند. اگر پروژه‌ای مجموعه‌ای از فعالیت‌های معرفی را نداشته باشد می‌توان هزینه‌های مربوطه را در نظر نگرفت. در هر یک از این مجموعه فعالیت‌ها، فعالیت‌هایی برای اطمینان از کیفیت انجام آنها و مطابقت آنها با اهداف پروژه طراحی، برنامه‌ریزی و اجرا می‌شوند. برای شناسایی و اندازه‌گیری هزینه‌های کیفیت در پروژه، ابتدا باید این فعالیت‌ها و نتایج حاصل از عدم انجام و یا انجام آنها شناسایی و در قالب دو گروه فعالیت‌های طرح‌ریزی و ارزیابی کیفیت طبقه‌بندی شود. سپس نتایج حاصل از عدم انجام یا انجام ناقص این فعالیت‌ها، تحلیل شده و در قالب هزینه‌های شکست درون و یا برون سازمانی طبقه‌بندی می‌شود. باید توجه داشت هر فعالیت پیشگیرانه‌ای باید بر روی نتایج شکست‌ها تأثیر گذارد و باعث کاهش آنها شود، در غیر این صورت باید فعالیت مربوطه را حذف کرد. پس از ایجاد ساختار دسته‌بندی مناسب و به نظم در آوردن هزینه‌ها می‌توان به بررسی و تحلیل هزینه‌های عمده کیفیت و برنامه‌ریزی برای ایجاد چشم‌انداز مناسب در پروژه پرداخت. آنچه که از دید مشتری، پروژه‌ مهم را می‌توان به ۳ دسته تقسیم کرد: ۱. قیمت ۲. کیفیت ۳. سرعت تحویل. بنابراین، هر چیزی که باعث کاهش کیفیت محصول، افزایش هزینه عملیات و تأخیر در تحویل پروژه شود به عنوان عاملی مانع کیفیت، شناسایی می‌شود. حال به تعیین و شناسایی فعالیت‌هایی که در هر مجموعه فعالیت برای دستیابی به کیفیت، انجام می‌شوند و هزینه‌های کیفیت می‌پردازیم: ۱) مرحله امکان‌سنجی اقتصادی و فنی: هزینه بررسی کیفیت مطالعات فنی، مکان‌یابی و بررسی‌های اقتصادی در برابر هزینه‌های زیان‌ده بودن پروژه و نرسیدن به تولید اسمی. ۲) مرحله تهیه مدارک استعلام: هزینه بررسی کیفیت مدارک فنی استعلام در برابر هزینه اعمال تغییرات در طراحی و ساخت. ۳) مرحله استعلام و بررسی پیمانکاران و انتخاب پیمانکار: هزینه جمع‌آوری اطلاعات و بررسی سیستماتیک ارزیابی و انتخاب پیمانکاران در برابر هزینه‌های تأخیر در ساخت. ۴) مرحله عقد قرارداد: الف) هزینه بیمه سرمایه پروژه در برابر هزینه بروز حوادث غیرمترقبه ب) هزینه بازبینی فنی- حقوقی قرارداد توسط متخصصان در برابر دستمزد آنها ۵) مرحله طراحی: هزینه انجام بازرسی و تأیید کیفیت نقشه‌ها توسط متخصص حرفه‌ای در برابر دستمزد متخصصان و هزینه‌های دوباره‌کاری در فعالیت‌های سیویل و ساخت تجهیزات. ۶) مرحله انجام فعالیت‌های سیویل و ساختمان: هزینه بازرسی کیفیت کار بتن‌ریزی در برابر هزینه کیفیت نامطلوب بتن. ۷) مرحله ساخت ماشین‌آلات: کنترل کیفیت حین ساخت در برابر هزینه‌ها و زمان دوباره‌کاری. ۸ ) مرحله خرید تجهیزات و اقلام استاندارد: الف) مهندسی خرید اقلام استاندارد در برابر عدم تطابق در اقلام استاندارد با نیازهای پروژه ب) کنترل اقلام حین تحویل در برابر هزینه‌های باز گرداندن اقلام ارسال شده. ۹) مرحله بسته‌بندی: هزینه کیفیت بسته‌بندی در برابر هزینه صدمات به محصولات. ۱۰) مرحله بارگذاری وسایل حمل و نقل: هزینه‌های استفاده از وسایل مناسب برای بارگیری در برابر هزینه صدمات به محصولات. ۱۱) مرحله حمل و نقل: الف) هزینه استفاده از وسایل مناسب برای حمل و نقل در برابر هزینه تأخیرات حمل ب) هزینه بیمه بار در برابر هزینه حوادث حین حمل و بارگیری ۱۲) مرحله بارگیری: هزینه ضایعات بارگیری ۱۳) مرحله انبارداری: هزینه نگهداری اقلام در انبار هزینه ضایعات نگهداری نامناسب در انبار ۱۴) مرحله نصب: هزینه دوباره‌کاری و تأخیر به دلیل اشکالات در طراحی و اشکالات ساخت به دلیل عدم تطبیق قطعات استاندارد، عدم تطبیق فونداسیون و عدم تطبیق ماشین‌آلات. ۱۵) مرحله تست منطقه‌ای یا تست سرد: الف) هزینه آزمون سرد در برابر هزینه تعیین منطقه بروز اشکال ب) هزینه دوباره‌کاری در حین انجام آزمون‌ها ۱۶) مرحله بارگذاری و تست گرم: هزینه‌های خطایابی در سیستم، یعنی هرچه کیفیت و نظم انجام فعالیت‌ها در مراحل قبل بهتر باشد این هزینه‌ها کمتر خواهند بود. ۱۷) مرحله تحویل پروژه و پایان: هزینه عدم دریافت حسن انجام کار به دلیل کیفیت نامطلوب. اکنون با مشخص شدن فعالیت‌های طرح‌ریزی، کنترل و ارزیاب کیفیت در پروژه و نتایج حاصل از اجرای آنها به دسته‌بندی هزینه‌ها می‌پردازیم. در اینجا به‌طور خلاصه به معرفی اجزای این هزینه‌ها می‌پردازیم. الف) هزینه‌های طرح‌ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت: این دسته شامل کلیه هزینه‌هایی است که برای ایجاد سیستم، روش، فرهنگ و مدیریت کیفیت برای پیشگیری از وقوع ایرادات در محصولات و خدمات نهایی، صرف می‌شود. اصلی‌ترین گروه‌های موجود در آن به قرار زیر است: - هزینه‌های طرح‌ریزی کیفیت، شامل هزینه فعالیت‌هایی که برای تهیه طرح‌های کیفیت مجموعه‌های مختلف پروژه، تهیه طرح‌های جامع کیفیت در پروژه، سیستم اطلاعاتی هزینه‌یابی کیفیت، سیستم اطلاعاتی کیفیت، نظام استاندارد ایزو و آزمون قابلیت برآورده کردن نیازها و... انجام می‌شود. همچنین هزینه‌های تهیه، تکثیر و توزیع جزوات و مستندات مربوط به نحوه پیاده کردن طرح‌های تهیه شده نیز در همین گروه لحاظ می‌شود. - هزینه‌های آموزش مانند هزینه‌های خرید کتاب، شرکت در سمینارها، ایاب و ذهاب و اقامت کارشناسان در داخل و خارج و دوره‌های توجیهی برای انجام کار طبق دستورالعمل‌ها. - هزینه استخدام نیروی انسانی کارامد و هزینه اضافی استخدام نیروهای کیفی. - هزینه‌های طراحی و کنترل فرایند عبارتند از: هزینه فعالیت‌های مرتبط با بررسی قابلیت‌ها و توانایی‌هایی به منظور کسب صحت اطمینان از فعالیت‌هایی که در فرایند پروژه، انجام می‌شود. - هزینه‌های گزارش‌دهی: در هزینه‌های گزارش‌دهی کیفیت علاوه‌بر هزینه‌های نفر- ساعت مورد نیاز برای انجام سیستم‌های گزارش‌دهی باید هزینه‌های اداری مربوطه را نیز لحاظ کرد. - هزینه بررسی‌های فنی و اقتصادی و مکان‌یابی: مرحله امکان‌سنجی فنی معمولاً برای امکان‌سنجی مناسب و افزایش امکان موفقیت پروژه انجام می‌شود. بنابراین، باید هزینه‌های آن را جزء هزینه‌های کیفیت محسوب کرد. - هزینه‌های بسته‌بندی اقلام شامل هزینه‌های مواد و عملیات بسته‌بندی مجموعه‌هایی که باید حمل شوند. - هزینه ارزیابی و کنترل فرایند بازرسی در فرایندهای ساخت و راه‌اندازی. - هزینه‌های اضافی استفاده از تجهیزات مناسب بارگیری و حمل. - هزینه بیمه سرمایه پروژه: هزینه‌های بیمه در واقع به عنوان هزینه‌های پیشگیرانه برای پیشگیری از توقف پروژه و اتمام منابع مالی به هنگام بروز حوادث است. - هزینه بیمه بار: جمع هزینه‌های بیمه کردن بار و فعالیت‌های مرتبط.ب) هزینه‌های ارزیابی: این گروه هزینه‌ها برای ارزیابی و کنترل کیفیت‌ها به منظور تطابق با مشخصات ذهنی یا تدوین شده، انجام می‌شوند و شامل موارد زیر است: - هزینه‌های ارزیابی پیمانکاران فرعی و تأمین‌کنندگان مواد، قطعات و خدمات پیش از کار با پیمانکاران فرعی، لازم است که از توانایی و قابلیت آنها در تأمین نیازمندی‌های مدیریت و هدف پروژه اطمینان حاصل کرد. این بند، شامل هزینه‌های ارزیابی پیمانکاران مختلف فرعی در فرایندهای مختلف عملیاتی پروژه است. - هزینه‌های بازرسی و آزمایش ورودی‌ها مانند هزینه‌های اعزام کارشناس به محل تأمین‌کنندگان کالا و مواد است. هزینه‌های مواد مصرف شده برای آزمایش و هزینه تست‌های مخرب برای کنترل اقلام ورودی مورد نیاز پروژه در این گروه دسته‌بندی می‌شود. - بازرسی و آزمایش حین فرایند ساخت تجهیزات و فعالیت‌های ساختمانی مانند هزینه‌های نیروی کار، کنترل کیفیت برای آزمایش و هزینه‌های خدمات مشاوره‌ای برای بازرسی اقلام حین ساخت است. - بازرسی و آزمایش محصول نهایی یا آزمون گرم هزینه‌هایی است که برای مشخص کردن قابلیت ارائه محصول به مشتری صرف می‌شود. هزینه‌های بازرسی محصول به علت پیشگیری از هزینه بیشتر به ندرت صفر می‌شوند، اما به جهت افزایش اشکالات، هزینه‌های بازرسی روند صعودی می‌یابند. - هزینه‌های ممیزی سیستم‌های کیفیت: این هزینه‌ها به منظور کسب اطمینان از صحت انجام کلیه عملیات مربوطه انجام شده و اعم از بازرسی، کنترل فرایند توسط بازرسان داخلی یا بازرسان خارجی می‌باشد. - هزینه‌های کنترل تجهیزات بازرسی و اندازه‌گیری عمده این هزینه‌ها در برگیرنده تدارک تجهیزات مناسب و کالیبراسیون آنهاست. - بررسی کیفیت موجودی انبارها: اگر اقلام سالم خریداری شده برای مدت زمان زیاد و یا در شرایط نامناسبی در انبارها، نگهداری شوند ممکن است مواد با افت کیفیت روبه‌رو شوند. بنابراین، در دوره‌های مختلف باید موجود انبارها بازرسی شود و تمامی هزینه‌های مربوط به بررسی کیفیت، موجودی‌های انبار و انجام بازرسی و آزمون ها در این دسته قرار می‌گیرد. هزینه انبارگردانی برای حسابرسی شرکت نباید در این سرفصل لحاظ شود. - هزینه بررسی کیفیت انجام فعالیت‌های امکان‌سنجی شامل کلیه هزینه‌های کارکنان، مشاوره‌ها و از دست رفتن زمان است. - هزینه بازرسی کار فرایند شامل کلیه هزینه‌های بازرسی و تست عملیات است. - هزینه بازرسی و تأیید کیفیت نقشه‌ها در مرحله طراحی شامل هزینه بررسی کیفیت نقشه‌ها توسط شخص ثالث. - هزینه بازبینی فنی و حقوقی قرار داد شامل کلیه هزینه‌های کارکنان، مشاوره‌ها و از دست رفتن زمان. - هزینه بررسی کیفیت مدارک فنی استعلام شامل کلیه هزینه‌های کارکنان، مشاوره‌ها و از دست رفتن زمان. پ) هزینه‌های شکست درونی پروژه: این هزینه‌ها به نواقصی برمی‌گردد که در مراحل مختلف پیش از پایان فاز اختتامیه و رسیدن محصول به دست مشتری در پروژه رخ می‌دهد و مدیریت از طریق بازرسی و آزمایش اقدام به تشخیص و رفع آنها می‌کند. این هزینه‌ها شامل موارد گسترده زیر است: - هزینه‌‌های دورریز یا ضایعات مانند تغییر شکل ورق‌های فولادی به علت بالا بودن دمای کوره‌های لعاب و کمتر شدن قطر پیچ از میزان استاندارد تعیین شده. - هزینه‌های تعمیر و دوباره‌کاری در فرایندهای ساخت از قبیل هزینه دوباره‌کاری به دلیل عدم تطابق قطعات استاندارد در مرحله نصب، هزینه دوباره‌کاری به دلیل عدم تطابق فونداسیون در مرحله نصب و هزینه دوباره‌کاری به دلیل عدم تطابق ماشین‌آلات در مرحله نصب. - هزینه‌های تحلیل شکست هزینه‌های مربوط به بررسی و تحلیل کارشناسی علل بروز ایراد در پروژه و تدبیر راه‌حل‌های رفع و پیشگیری از تکرار آنها را شامل می‌شود مانند هزینه‌های گروه مهندسی، مشاوران، جلسات متعدد با حضور مدیران و کارشناسان ارشد برای رفع علت وقوع ضایعات. - هزینه تعمیر و اصلاح اقلام معیوب دریافتی. منظور دریافت از تأمین‌کننده است مانند قطعات دریافتی از شرکت‌های طراحی مهندسی. - هزینه ضایعات ناشی از نگهداری نامناسب مواد اولیه مانند غیرقابل استفاده شدن سیمان به علت بارش باران، فاسد شدن لاستیک در زیر نور آفتاب، زنگ‌زدگی فولاد در مجاورت رطوبت یا ریزش باران و فاسد شدن مواد غذایی. - هزینه‌های تست مجدد اقلام اصلاح شده. این هزینه‌ها باید از هزینه‌های بازرسی و آزمایش‌هایی که در شرایط عادی تولید انجام می‌شوند تفکیک شده و جداگانه محاسبه شوند. - هزینه‌های درجه‌بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول و هزینه فروش با قیمت پایین‌تر، به دلیل عدم تطابق مشخصه‌ها با محصولات استاندارد، در این زیر گروه قرار دارند. - هزینه حوادث حین بارگیری و حمل شامل آسیب‌هایی که به دلیل بسته‌بندی نامناسب و یا استفاده از وسایل بارگیری و حمل نامناسب به محموله‌ها وارد می‌آید. بخشی از این هزینه‌ها می‌تواند از نوع تأخیر ناشی از دوباره‌سازی باشد. - هزینه اعمال تغییرات در مشخصات اولیه طرح. چنین تغییراتی که در اثر اشتباهات موجود در مدارک استعلام و مدارک فنی قرارداد روی می‌دهد می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای پروژه دربرداشته باشد. - هزینه حوادث غیرمترقبه شامل هزینه‌های حوادثی نظیر: سیل، آتش‌سوزی، زلزله و تصادفات. - هزینه تعمیر و اصلاح اقلام معیوب در مرحله تست گرم. این گروه هزینه‌ها به دلیل عدم انجام فعالیت‌های تضمین کیفیت در مراحل پیش رخ می‌دهد. ت) هزینه‌های شکست بیرونی پروژه: گاهی به دلیل عدم کنترل، بعضی نواقص موجود در محصول مورد نیاز برای کاربر تا زمان رسیدن به دست وی مشخص نمی‌شود. بنابراین، هزینه‌هایی که پس از تحویل پروژه به مشتری به سازمان تحمیل می‌شوند در این گروه قرار می‌گیرند و شامل موارد زیر می‌باشند: - هزینه‌های ضمانت مانند هزینه‌های گارانتی که خود موارد گسترده‌ای را شامل می‌شود. مانند هزینه‌های نیروی انسانی، قطعات جایگزین و... که مدیریت برای رفع نواقص در آنها اقدام به تعویض و اصلاح می‌کند. - هزینه کارشناسی برای بررسی و پاسخ به شکایات مشتریان و خسارات پرداختی. - هزینه تأخیرها شامل جریمه‌ها و هزینه‌های ثابت پروژه. - هزینه از دست دادن مشتریان. این‌گونه هزینه‌ها را می‌توان از روی تغییرات تقاضا و پروژه‌های ارائه به شرکت تخمین زد. - هزینه عدم دریافت حسن انجام کار: اغلب درصدی از مبلغ اجرای پروژه در صورت راضی بودن کارفرما به مجریان پروژه داده می‌شود. این مبلغ وابسته به برآورده شدن کیفیت‌های اجرای پروژه است. بنابراین، اولین نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که هزینه‌های کنترل کیفیت پروژه صرفاً در مرحله اجرایی واقع نمی‌شوند و برای رسیدن به کیفیت مطلوب و بهره‌وری بیشتر باید سیستم هزینه‌یابی کیفیت را در کلیه مراحل پروژه پیاده کرد. ● کنترل فعالیت‌ها و هزینه‌های پروژه کنترل پروژه به معنی اعمال کنترل برای انجام به موقع و به اندازه فعالیت‌ها و همچنین کنترل هزینه انجام فعالیت‌ها است. در فعالیت‌های پروژه، تخصیص بودجه بیشتر به معنای تخصیص منابع بیشتر و تقویت فعالیت است. برای اعمال کنترل در مورد انجام فعالیت‌ها روش‌هایی نظیر چک لیست فعالیت‌ها، نمودار CPM برای تعیین فعالیت‌های بحرانی، نمودار S-CURVE برای تعیین و کنترل درصد پیشرفت واقعی و مقایسه آن با درصد پیشرفت برنامه‌ای استفاده می‌شود، اما این روش‌ها بر کنترل انجام فعالیت‌ها مبتنی هستند و کمتر روشی توسعه داده شده است که مربوط به تعیین صورت وضعیت‌های مالی و مرتبط‌سازی آن به کیفیت و کمیت فعالیت‌های پروژه باشد. هزینه‌یابی کیفیت امکان انجام این مهم را به مدیریت پروژه‌ها می‌دهد. برنامه‌ریزی برای تخصیص منابع به فعالیت‌های پیشگیرانه و فعالیت‌های ارزیابی، مستلزم پیش‌بینی هزینه‌های شکست است. بسیاری از این هزینه‌ها، نظیر جریمه تأخیر در تحویل پروژه، در قرارداد ذکر می‌شوند. همچنین از سیستم‌های اطلاعات اجرایی برای تخمین هزینه، استفاده می‌کنند. نکته مهم در بهینه‌سازی هزینه، توجه به این نکته است که نقطه بهینه جایی است که مجموع هزینه‌های ۴گانه به حداقل برسند. برای دستیابی به این نقطه می‌توان چشم‌اندازهای مختلف از هزینه‌های طرح‌ریزی و ارزیابی و نتایج آنها تدوین کرده و براساس معیار مجموع هزینه‌ها راهبرد اجرایی پروژه را مشخص و برنامه‌ریزی کرد. بررسی هزینه‌های کیفیت در پروژه‌ها ابزاری برای مدیریت به منظور خود ارزیابی و انجام تصمیم‌سازی درست برای بهبود عملکرد است. عامل هزینه‌ها در بررسی کیفیت اجرای پروژه علاوه‌بر زمان تحویل نهایی، مسئله‌ای مهم است. ● نتیجه‌گیری هزینه‌یابی کیفیت، روشی ساده و پیشرفته برای مدیریت فعالیت‌های پروژه است. هزینه‌یابی کیفیت، اطلاعات تفصیلی و اساسی امکان کنترل، برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی بهتر را برای مدیریت فراهم می‌کند. این ابزار می‌تواند برای خود ارزیابی مدیریت نیز استفاده شود. در این مقاله ابتدا چارچوب کلی و اهداف هزینه‌یابی کیفیت معرفی شد. سپس ضمن معرفی ساختاری کلی برای فعالیت‌های پروژه‌ها، فعالیت‌های پیشگیرانه و نتایج حاصل از انجام آنها در ساختار عملیات و هزینه‌های کلی پروژه معرفی شدند. در ادامه، هزینه‌های پیشگیرانه وهزینه‌های شکست در قالب ۴ دسته اصلی هزینه‌های کیفیت گروه‌بندی معرفی شدند. این ساختار در سیستم‌های حسابداری پروژه‌ها استفاده خواهد شد.

نویسنده : مهرداد حکیمی آسیابر- محمد سلطانی منابع: ۱. بی.جی. دیل‌وجی. جی. پلانک، هزینه‌یابی کیفیت، ترجمه فرانک جواهرنشان و محمد آهویی، تهران، سازمان مدیریت صنعتی، ۱۳۸۱. ۲. سید حسینی، سید محمد، برنامه‌ریزی نگهداری و سیستم کنترل موجودی، فرایندها و مدل‌های پیش‌بینی، تهران، نشر هوای تازه، ۱۳۸۰. ۳. رافائل اگوایو، آموزه‌های دکتر دمینگ، ترجمه میترا تیموری، نشر آموزه، ۱۳۷۸. ۴. Journal of project full cost international management rouhialnen ۲۰۰۳ & projects, pinto ۵.www.۴Pm.Com (project management overview)

منبع : ماهنامه صنعت خودرو